Je zult toch maar schoolleider zijn. Ooit wilde je kinderen leren het beste uit zichzelf te halen. Voordat je het weet, word je overladen met papierwerk, budgetten en streefcijfers. Boze ouders verwachten dat jij hun kinderen opvoedt omdat ze zelf de beste vriend of vriendin van hun kroost willen zijn. In plaats van leerkracht en manager moet je socioloog, psycholoog, therapeut, roedeloper en paragnost zijn. Bijna elk kind op je school heeft wel een gebruiksaanwijzing. Leerachterstanden, allergieën, dyslexie, dyscalculie, Add, Adhd, autisme, Asperger, taalachterstand, motivatieproblemen en oh ja, gelukkig hebben we nog een paar ouderwetse rotzakjes op school. Tenminste weet je wat je daar aan hebt.
Deze jaren komt er extra aandacht voor hoogbegaafdheid in het onderwijs (uiteindelijk nog geen tien euro per hoogbegaafde leerling per jaar!). In het verleden hebben veel goedbedoelende en ver doorgeleerde pedagogen zich over deze doelgroep gebogen. Men constateerde dat deze arme hoogbegaafde schaapjes zich verveelden op school en daarom lastig werden of hun motivatie kwijtraakten. Bovendien kunnen enkele van hen verdraaid nieuwsgierig zijn en het de docent nog behoorlijk lastig maken. Soms haken ze helemaal af.
Het antwoord, het ei van Columbus, was uitdaging! We moeten ze uitdagen. En daarom werden er blusklassen en Leonardogroepen gecreëerd waar de lijdende onvolgroeide hoogbegaafde zich kon laden aan de omgang met andere – door het onderwijs gedesillusioneerde of tenminste teleurgestelde – leerlingen terwijl ze op een hoger en breder niveau les krijgen. Jawel, we gaan dieper op de stof in er is tijd om wat langer bij hun vragen en interesses stil te staan.
Dit mooie ideaal ging en gaat te vaak ten onder aan ten minste twee denkfouten.
Ten eerste realiseert men zich nauwelijks dat de meeste kinderen die uiteindelijk in plusklasjes belanden vaak niet hoogbegaafde kinderen zijn maar kinderen die de discipline hebben om goed te kunnen leren. Hun talent is focus en zelfwerkzaamheid maar niet per sé een verreikend hoogbegaafd denk- en creativiteitsvermogen. Om kort te gaan krijg je hier hetzelfde effect als op de universiteit: wanneer je het nèt niet kunt, red je het wel met aandacht en moeite maar als je het makkelijk kunt, pas je niet in de parameters van ‘het systeem’. Plusklasjes zijn er vaak voor opvallende leerlingen.
De tweede denkfout is geen interpretatiefout maar gewoon dom. Heel veel kinderen zien school als een gevangenis.En ja, wanneer je hoogbegaafd bent en je alles begrijpt en elke ontwikkeling al een uur van tevoren ziet aankomen kan het onverdraaglijk zijn. Wanneer dan ook je nieuwsgierigheid en weetgierigheid de grond in geboord worden omdat er simpelweg geen ruimte voor is (met alle gevolgen voor je positie in de groep – kan school simpelweg een hel worden.
Wat nu is de oplossing voor dit probleem: deze jongeren mogen extra lang naar de gevangenis! Extra les, extra ontwikkeling van het denk- en leervermogen.
Ik weet het, dit is gemeen en flauw naar al die goedbedoelende scholen toe. En er zijn gelukkig scholen die het beter begrijpen. Maar in hemelsnaam, scholen en schoolleiders, realiseer je dat je moet stoppen met de motor steeds op te voeren en dat je de bestuurder eerst moet leren autorijden. Dat betekent: waar wil ik heen? Leer die kinderen niet dat ze steeds harder moeten rijden maar leer ze omgaan met het feit dat ze veel jonger dan anderen alleen achter het stuur zitten.
Hoogbegaafden moeten niet in de eerste plaats leren leren maar leren (samen)leven. Anderen leren dat van elkaar maar hoogbegaafden zijn gewoon met te weinig en moeten het zelf uitzoeken. Help ze daarbij.